Nasze dzieje
to cykl nowych gazetek szkolnych o tematyce historycznej,
na których zamieszczamy co miesiąc najważniejsze wydarzenia z naszych dziejów.
Wydarzenia prezentujemy według własnego wyboru.
Poniżej przedstawiamy internetową wersję gazetki
pt. "Nasze dzieje".
WRZESIEŃ
PAŹDZIERNIK
LISTOPAD
Grudzień
7 grudnia 1970 r.
kanclerz Willy Brandt i premier Józef Cyrankiewicz
podpisali w Warszawie układ o normalizacji stosunków
pomiędzy PRL a RFN.
16 grudnia 1981 r.
pacyfikacja strajku w KWK "Wujek" w Katowicach.
Zginęło 9 górników.
16 grudnia 1922 r.
śmierć prezydenta Gabriela Narutowicza.
Pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
został zastrzelony
w pałacu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
20 grudnia 1922 r.
Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Stanisława Wojciechowskiego.
Podczas spotkania Edwarda Gierka ze stoczniowcami w Gdańsku 25 stycznia 1971 roku padły pamiętne słowa I sekretarza KC PZPR:
"Możecie być towarzysze przekonani, że my tak samo, jak wy jesteśmy ulepieni z tej samej gliny i nie mamy innego celu,
jak ten który żeśmy zdeklarowali i to jest podstawowy program naszego działania.
Jeśli nam pomożecie, to sądzę, że ten cel uda nam się wspólnie osiągnąć. Jak – pomożecie? No."
22 grudnia 1990 r.
Lech Wałęsa na Zamku Królewskim w Warszawie
otrzymał isygnia władzy prezydenckiej II Rzeczypospolitej Polskiej
z rąk Ryszarda Kaczorowskiego - ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie.
Styczeń
Luty
MARZEC
1 marca 1982 r.
szef MSW Czesław Kiszczak poinformował,
że od 13 grudnia 1981 r. do 26 lutego 1982 r.
internowano 6647 osób.
1 marca 1943 r.
w ZSRR polscy komuniści powołali do życia
Związek Patriotów Polskich.
5marca 1616 r.
na indeks ksiąg zakazanych przez Kościół
wpisana została księga Mikołaja Kopernika
"O obrotach sfer niebieskich".
5 marca 1688 r.
w Grodnie, po raz pierwszy w historii Polski,
zerwano Sejm jeszcze przed wyborem marszałka.
6 marca 1454 r.
król Kazimierz Jagiellończyk wydał akt
inkorporacji Prus do Korony.
7 marca 1000 r.
w Gnieźnie rozpoczął się zjazd
monarchów Niemiec i Polski.
8 marca 1968 r.
wiec protestacyjny studentów
na Uniwersytecie Warszawskim
- początek wydarzeń "Marzec'68".
9 marca 1652 r.
poseł z Upity Władysław Siciński
nie wyraził zgody na przedłużenie obrad Sejmu.
Marszałek izby podjął decyzję o zakończeniu debaty.
14 marca 1924 r.
Liga Narodów przyznała Polsce Westerplatte.
15-18 marca 1945 r.
zaślubiny Polski z morzem
odbyły się w trzech miejscowościach:
15 marca w Dziwnówku,
17 marca w Mrzeżynie,
18 marca w Kołobrzegu.
Celem uroczystości było podkreślenie
polskich związków z Bałtykiem.
17 marca 1921 r.
Sejm Ustawodawczy uchwalił
Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej,
tzw. "konstytucję marcową".
18 marca 1596 r.
po pożarze na Wawelu król Zygmunt III Waza
podjął decyzję o przeniesieniu rezydencji królewskiej
do Warszawy.
18 marca 1921 r.
w Rydze podpisano traktat pokojowy
pomiędzy Polską a Rosją,
który kończył wojnę polsko-bolszewicką
i wyznaczał granicę państwa polskiego na wschodzie.
24 marca 1794 r.
na Rynku Głównym w Krakowie Tadeusz Kościuszko
złożył uroczystą przysięgę ogłaszając
akt powstania narodowego.
30 marca 1853 r.
we Lwowie w aptece "Pod Złotą Gwiazdą"
zapłonęła pierwsza lampa naftowa skonstruowana
przez Jana Zeha i Adama Bratkowskiego.
W Polsce za wynalazcę lampy naftowej
uważany jest Ignacy Łukasiewicz.
Łukasiewicz pracował najpierw jako pomocnik
w laboratorium Zeha, które opuścił w 1853 r.,
rozpoczynając własną karierę naukową.
W każdym razie, wpis w księdze patentowej
Imperium Austriackiego z 2 grudnia 1853 r.
przypisuje wynalazek
„całkowicie oczyszczonej w sposób chemiczny nafty"
Janowi Zehowi ze Lwowa.
31 marca 1991 r.
rozwiązano wojskowe struktury
Układu Warszawskiego.
KWIECIEŃ
2 kwietnia 2005 r.
W Watykanie zmarł Karol Wojtyła
- papież Jan Paweł II.
4 kwietnia 1794 r.
W bitwie pod Racławicami powstańcy dowodzeni
przez Tadeusza Kościuszkę pokonali
wojska rosyjskie gen. Aleksandra Tormasowa.
W bitwie wsławili się kosynierzy,
a do narodowej legendy przeszedł Bartosz Głowacki.
5 kwietnia 1989 r.
Po dwóch miesiącach negocjacji nastąpiło
podpisanie porozumień
i uroczyste posiedzenie plenarne
zamykające obrady okrągłego stołu.
9 kwietnia 1241 r.
Pod Legnicą rycerstwo polskie poniosło klęskę
w bitwie z Tatarami.
Poległ dowodzący siłami polskimi
książę Henryk II Pobożny.
10 kwietnia 1525 r.
Na rynku w Krakowie książę Albrecht Hohenzollern
złożył uroczysty hołd lenny
polskiemu królowi Zygmuntowi I Staremu.
10 kwietnia 2010 r.
W katastrofie samolotu pod Smoleńskiem
zginął prezydent RP Lech Kaczyński,
jego żona Maria Kaczyńska oraz 94 inne osoby,
wśród nich wielu wysokich urzędników państwowych
i dowódców wojskowych.
11 kwietnia 1079 r.
W Krakowie z wyroku sądu królewskiego
stracony został biskup Stanisław ze Szczepanowa.
Duchowny uznany za męczennika,
ogłoszony został w 1254 r. świętym
oraz patronem Polski.
14 kwietnia 966 r.
W Wielką Sobotę odbył się chrzest Mieszka I.
Miejsce ceremonii do dziś budzi spory historyków,
część z nich wskazuje na Ostrów Lednicki,
inni na Poznań, Gniezno,
są również opinie, że Mieszko I
przyjął chrzest w Ratyzbonie.
18 kwietnia 1025 r.
Podczas Świąt Wielkanocnych w Gnieźnie
odbyła się koronacja królewska Bolesława I Chrobrego.
19 kwietnia 1809 r.
Pod Raszynem rozegrała się bitwa
pomiędzy austriackim korpusem a wojskami polskimi
dowodzonymi przez ks. Józefa Poniatowskiego.
Austriacy pomimo dwukrotnej przewagi liczebnej
nie zdołali przełamać polskich pozycji,
bitwa pozostała nierozstrzygnięta.
19 kwietnia 1943 r.
W getcie warszawskim wybuchło trwające miesiąc powstanie.
23 kwietnia 997 r.
Na terenie Sambii zamordowany został przez Prusów biskup Wojciech.
23 kwietnia 1935 r.
Prezydent Ignacy Mościcki podpisał nową konstytucję,
tzw. Konstytucję kwietniową,
w myśl której cała władza przeszła
w ręce prezydenta i rządu.
Maj
1 maja 1948 r.
Rozpoczął się pierwszy kolarski "Wyścig Pokoju".
1 maja 1948 r. wystartowały jednocześnie dwa wyścigi - z Warszawy do Pragi i z Pragi do Warszawy.
Ścigała się garstka kolarzy z Polski, Czechosłowacji, Rumunii, Bułgarii i Jugosławii.
Triumfowali niespodziewanie (po raz pierwszy i ostatni w historii WP) cykliści z Jugosławii
- Aleksandar Zoric w Warszawie i August Prosenik w Pradze.
Rok później odbył się tylko jeden wyścig, Praga - Warszawa.
1 maja 2004 r.
Polska weszła w skład Unii Europejskiej.
Do wspólnoty dołączyły także Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia, Cypr i Malta.
3 maja 1791 r.
Na Zamku Królewskim w Warszawie Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową – Konstytucję 3 Maja,
drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawę zasadniczą
regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.
8 maja 1945 r.
Na żądanie Stalina powtórzono kapitulację Niemiec:
w Karlhorst, na przedmieściach Berlina, marszałek Georgij Żukow o godz. 22.30
przyjął bezwarunkową kapitulację niemieckich sił zbrojnych od feldmarszałka Wilhelma Keitla;
w Moskwie, ze względu na dwugodzinną różnicę czasu, był już 9 maja.
7 maja 1945 r. w kwaterze głównej gen. Dwighta D. Eisenhowera w Reims gen. Alfred Jodl,
w obecności przedstawicieli czterech mocarstw alianckich,
podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec.
11 maja 1573 r.
Pod Warszawą we wsi Kamień odbyła się pierwsza wolna elekcja,
w czasie której szlachta wybrała królem Polski Henryka Walezego,
syna króla Francji Henryka II.
12 maja 1364 r.
Król Kazimierz III Wielki ogłosił akt fundacyjny
Akademii Krakowskiej – najstarszej polskiej uczelni,
w 1817 r. przemianowanej na Uniwersytet Jagielloński.
12 maja 1926 r.
Początek zamachu majowego.
Marszałek Piłsudski ze świtą na moście ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie.
14 maja 1955 r.
W Warszawie przywódcy Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i ZSRS
podpisali sojusz polityczno-wojskowy, określany jako Układ Warszawski.
Państwa wchodzące w jego skład były całkowicie podporządkowane Związkowi Sowieckiemu,
zarówno pod względem politycznym, jak i militarnym.
18 maja 1792 r.
Wojska rosyjskie przekroczyły granice Rzeczypospolitej - początek wojny w obronie Konstytucji 3 Maja.
18 maja 1944 r.
Oddziały 2. Korpusu Polskiego zdobyły wzgórze Monte Cassino.
W czasie walk zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.
20 maja 1901 r.
Polskie dzieci, strajkujące we Wrześni przeciwko
przymusowemu nauczaniu religii w języku niemieckim,
zostały przez niemieckie władze szkolne poddane brutalnej chłoście.
Wobec ich rodziców wymierzono kary grzywny lub aresztu.
27 maja 1990 r.
Odbyły się pierwsze w powojennej Polsce wolne wybory samorządowe.
30 maja 1505 r.
Sejm radomski przyjął konstytucję "Nihil novi",
określającą podstawy ustrojowe Rzeczypospolitej szlacheckiej.
CZERWIEC
4 czerwca 1989 r.
Przeprowadzono pierwszą turę wyborów do Sejmu i Senatu, na zasadach ustalonych podczas obrad okrągłego stołu.
Zakończyła się ona zwycięstwem „Solidarności”,
którego konsekwencją był upadek komunizmu i przemiany polityczne nie tylko w Polsce,
ale również w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
5 czerwca 1443 r.
Najsilniejsze w historii ziem polskich trzęsienie ziemi o sile ocenianej powyżej 6 stopni w skali Richtera.
W Krakowie zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty.
14 czerwca 1634 r.
W Polanowie podpisany został polsko-rosyjski „pokój wieczysty”.
Król Władysław IV zrzekł się tytułu cara i praw do tronu rosyjskiego,
Rzeczpospolita zachowała ziemię smoleńską, siewierską i czernichowską.
18 czerwca 1792 r.
Pod Zieleńcami wojska polskie dowodzone przez ks. Józefa Poniatowskiego pokonały wojska rosyjskie.
20 czerwca 1815 r.
W Warszawie uroczyście ogłoszono powstanie Królestwa Polskiego.
21 czerwca 1768 r.
W czasie kozacko-chłopskiego powstania na Ukrainie, zwanego koliszczyzną,
doszło do rzezi w Humaniu, w wyniku której powstańcy
zamordowali co najmniej kilka tysięcy szlachty, Żydów i księży unickich.
21 czerwca 1945 r.
Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS w Moskwie ogłosiło wyrok w sprawie aresztowanych
przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego,
których oskarżono o działania przeciwko Armii Czerwonej i ZSRS oraz współpracę z Niemcami.
Trzech spośród skazanych zmarło w sowieckich więzieniach:
ostatni dowódca AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”,
wicepremier i delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski
oraz Stanisław Jasiukowicz, członek Rady Ministrów na Kraj ze Stronnictwa Narodowego.
22 czerwca 1789 r.
Sejm Czteroletni uchwalił przeprowadzenie pierwszego w Polsce spisu powszechnego.
22 czerwca 1792 r.
Na wniosek króla Stanisława Augusta dla upamiętnienia zwycięstwa nad wojskami rosyjskimi
pod Zieleńcami ustanowiony został Order Virtuti Militari, przyznawany za męstwo na polu bitwy.
Pierwsze odznaczenia otrzymało 44 żołnierzy, którzy wyróżnili się w bitwie pod Zieleńcami.
24 czerwca 972 r.
Pod Cedynią wojska Mieszka I i jego brata Czcibora pokonały oddziały niemieckie margrabiego Hodona.
26 czerwca 1295 r.
W Gnieźnie odbyła się koronacja Przemysła II na króla Polski.
(M. Hermaszewski z lewej strony).
27 czerwca 1978 r.
Z kosmodromu Bajkonur wystartował "Sojuz 30",
na jego pokładzie znajdował się mjr Mirosław Hermaszewski
– pierwszy i jedyny jak dotąd Polak w kosmosie.
28 czerwca 1569 r.
Sejm w Lublinie uchwalił akt realnej unii polsko-litewskiej.
28 czerwca 1956 r.
W Poznaniu doszło do robotniczych protestów, które przerodziły się w trwające trzy dni walki uliczne,
do ich stłumienia władze komunistyczne użyły wojska.
Śmierć poniosło co najmniej 58 osób, rannych zostało ok. 600.
LIPIEC
4 lipca 1943 r.
W katastrofie lotniczej koło Gibraltaru wraz z córką i grupą współpracowników
zginął gen. Władysław Sikorski, Naczelny Wódz i premier rządu RP na uchodźstwie.
6 lipca 1950 r.
W Zgorzelcu podpisano układ pomiędzy Polską a NRD o granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.
6 lipca 1997 r.
Początek tzw. powodzi tysiąclecia, która wyrządziła szkody w południowej i zachodniej Polsce,
m.in. w Kłodzku, Opolu, Wrocławiu, również w Czechach i wschodnich Niemczech (Łużyce);
w jej wyniku w Polsce zginęło ponad 50 osób, straty materialne oszacowano na ok. 12 mld złotych.
7 lipca 1807 r.
W Tylży podpisany został traktat pokojowy pomiędzy Rosją a Francją;
jeden z jego artykułów dotyczył utworzenia Księstwa Warszawskiego.
8 lipca 1343 r.
W Kaliszu Kazimierz III Wielki zawarł z Zakonem Krzyżackim pokój wieczysty;
w zamian za zrzeczenie się praw do ziemi chełmińskiej, michałowskiej i Pomorza Gdańskiego
Kazimierz III Wielki odzyskał od zakonu krzyżackiego Kujawy i Ziemię Dobrzyńską.
8 lipca 1980 r.
Rozpoczął się strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL – Świdnik,
który zapoczątkował wielką falę strajkową na Lubelszczyźnie, trwającą do 25 lipca;
w sumie w protestach nazywanych „Lubelskim Lipcem '80” wzięło udział 150 zakładów.
9 lipca 1917 r.
W odpowiedzi na wezwanie Józefa Piłsudskiego
żołnierze I i III Brygady Legionów Polskich
odmówili złożenia przysięgi na „wierne braterstwo broni z Niemcami i Austro-Węgrami”;
wydarzenie to przeszło do historii jako tzw. kryzys przysięgowy.
11 lipca 1943 r.
Zbrodnia wołyńska: w dniach 11–12 lipca Ukraińska Powstańcza Armia
dokonała skoordynowanego ataku na Polaków w 150 miejscowościach
w powiatach włodzimierskim, horochowskim, kowelskim oraz łuckim;
łącznie w latach 1943–1945 na Wołyniu i w Galicji Wschodniej zginęło ok. 100 tys. Polaków,
zamordowanych przez oddziały UPA i miejscową ludność ukraińską;
zbrodnia wołyńska spowodowała polski odwet,
w wyniku którego zginęło ok 10–12 tys. Ukraińców,
w tym 3–5 tys. na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.
15 lipca 1410 r.
Pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie, wspierane przez oddziały ruskie, czeskie i tatarskie,
pod wodzą króla Władysława Jagiełły pokonały wojska Zakonu Krzyżackiego.
Była to jedna z największych bitew średniowiecza.
16 lipca 1997 r.
Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał Konstytucję RP.
19 lipca 1655 r.
Początek "potopu szwedzkiego";
na teren Rzeczypospolitej wkroczyły wojska szwedzkie pod wodzą króla Karola X Gustawa.
30 lipca 1941 r.
W Londynie premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski
podpisał z ambasadorem ZSRS Iwanem Majskim polsko-sowiecki układ
dotyczący wznowienia stosunków dyplomatycznych,
współpracy na rzecz pokonania Niemiec oraz powstania polskiej armii w ZSRS;
dodatkowy protokół przewidywał zwolnienie z więzień i łagrów obywateli polskich.
SIERPIEŃ
01.08.1944 r.
W Warszawie na rozkaz Komendanta Głównego AK
gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora” wybuchło powstanie.
Przez 63 dni powstańcy prowadzili z wojskami niemieckimi heroiczną i nierówną walkę,
zakończoną klęską i ogromnymi stratami.
02.08.1945 r.
W Poczdamie zakończyła się konferencja Wielkiej Trójki,
w której wzięli udział Winston Churchill i Clement Attlee, Harry Truman oraz Józef Stalin;
w czasie obrad ustalono m.in. przebieg polskich granic zachodnich
oraz kwestię przesiedlenia ludności niemieckiej.
05.08.1772 r.
I rozbiór Polski.
Traktat rozbiorowy w Petersburgu podpisały Rosja, Prusy i Austria.
14.08.1018 r.
Książę Bolesław Chrobry i jego zięć, książę turowski Świętopełk, uroczyście wjechali do Kijowa.
15.08.1920 r.
W dniach 13-15 sierpnia 1920 r. na przedpolach Warszawy
rozegrała się decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej.
Określana mianem "cudu nad Wisłą" zadecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości
i uratowaniu Europy przed bolszewizmem.
20.08.1968 r.
Interwencja sił zbrojnych Układu Warszawskiego w Czechosłowacji.
W nocy z 20 na 21 sierpnia wojska ZSRS, Polski, Węgier, Bułgarii i NRD wkroczyły na terytorium CSRS.
24.08.1109 r.
Wojna polsko-niemiecka: początek oblężenia grodu w Głogowie przez wojska cesarza Henryka V.
24.08.1989 r.
Sejm powołał na stanowisko prezesa Rady Ministrów Tadeusza Mazowieckiego
– pierwszego niekomunistycznego premiera w Polsce od czasu zakończenia II wojny światowej.
28.08.1932 r.
W Berlinie Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura na samolocie RWD-6
zwyciężyli w największej międzywojennej imprezie lotnictwa sportowego
– Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych
(Challenge International des Avions de Tourisme).
30.08.1980 r.
W Szczecinie Kazimierz Barcikowski i Marian Jurczyk
podpisali porozumienie pomiędzy
przedstawicielami władz a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym.
31.08.1980 r.
Porozumienie Gdańskie: o godz. 17 w sali BHP Stoczni Gdańskiej
podpisane zostało porozumienie między
Komisją Rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym,
reprezentującym ponad 700 zakładów z całej Polski.
Delegacja rządowa zgodziła się m.in.:
na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych,
prawo do strajku, budowę pomnika ofiar Grudnia 1970,
transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.
Przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie.
Uroczystość podpisania porozumienia transmitowała TVP.
W imieniu MKS „Protokół...” sygnowali członkowie Prezydium MKS:
Lech Wałęsa (przewodniczący),
Andrzej Kołodziej i Bogdan Lis (wiceprzewodniczący),
Lech Bądkowski, Wojciech Gruszewski, Stefan Izdebski, Jerzy Kwiecik, Zdzisław Kobyliński,
Henryka Krzywonos, Stefan Lewandowski, Alina Pienkowska, Józef Przybylski,
Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, Anna Walentynowicz, Florian Wiśniewski;
ze strony rządowej:
wicepremier Mieczysław Jagielski,
członek sekretariatu KC PZPR Zbigniew Zieliński,
przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku Tadeusz Fiszbach,
wojewoda gdański Jerzy Kołodziejski.